ત્રિકટુ ચુર્ણ એ એક ઉપયોગી આયુર્વેદિક મિશ્રણ છે જે વિવિધ શ્વસન અને પાચક રોગોને મટાડવામાં મદદરૂપ થાઈ છે. આ ચુર્ણ અસંતુલનને લગતા રોગને શાંત કરવામાં મદદ કરે છે. તે કુદરતી રીતે અસ્થમા સામે લડવામાં પણ મંદદરૂપ સાબિત થાઈ છે.
ત્રિકાટુ ચૂર્ણ એ અસ્થમા, મેદસ્વીપણા, ખાંસી, શરદી અથવા કોઈ શ્વસન રોગમાં ઉપયોગમાં લેવામાં આવતા એક જૂનું હર્બલ ઉપાય માનવામાં આવે છે. આ આયુર્વેદિક ઉપાય અસ્થમા, સંધિવા, ખાંસી, શરદી અને અન્ય શ્વસન રોગોની સારવારમાં મદદ કરે છે.
ત્રિકટુ પાવડર રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરે છે. તેથી જે લોકો ઘણીવાર બીમાર હોય છે તે દરરોજ સૂતા પહેલા એક ચમચી ત્રિકાટુ ચૂર્ણ પીવે છે.
ત્રિકાટુ પાવડર પાચન સુધારવામાં મદદ કરે છે, કારણ કે તે શરીરમાં અગ્નિ તત્વો વધારે છે અને યોગ્ય પાચન તરફ દોરી જાય છે અને ભૂખ પણ વધારે છે. પાચક વિકારની વ્યકિતએ ભોજનના એક કલાક પહેલા અડધાથી એક ચમચી જેટલું ચૂર્ણ પીવું જોઈએ. તે કબજિયાત, ભૂખ મરી જવી અને પાચક વિકારો માટે પણ એક ઉપયોગી ઉપાય માનવામાં આવે છે.
અસ્થમા અને શ્વાસનળીનો સોજો જેવા શ્વસન રોગો માટે ત્રિકાટુ ચુર્ણ ખૂબ જ ઉપયોગી ઉપાય મનાય છે. તે તેની ગરમ અસરને કારણે ફેફસાંમાંથી લાળ ઘટાડે છે. તે ગળાના દુખાવા, ચેપ અને શ્વસન ચેપમાં પણ મદદ કરે છે. ભોજનના અડધા કલાક પહેલાં ત્રિકાટુ પાવડરનો અડધો ચમચી સેવન કરવાથી અસ્થમા અને શ્વસન સંબંધી ચેપની સારવારમાં મદદ મળી શકે છે.
ત્રિકાટુ પાવડર પ્રજનન કાર્યોને મજબૂત કરવામાં, પ્રજનન અંગોને ગરમ કરવા અને ઉત્સાહિત કરવામાં મદદ કરે છે, કારણ કે તે એફ્રોડિસિયાક ગુણધર્મોમાં યોગ્ય મનાય છે. તે વીર્યની ગણતરી અને તંદુરસ્ત જીવનમાં વધારો કરવામાં પણ મદદ કરે છે.
ત્રિકાટુ ચૂર્ણ પાચન માટે ખૂબ જ સારો ઉપાય છે. તે ચયાપચય વધારવામાં અને મેદસ્વીતા ઘટાડવામાં મદદરૂપ થાઈ છે. ત્રિફલા સાથે તેનું સેવન કરવાથી વધારે વજન ઓછું થઈ શકે છે. જેઓ થોડું વજન ઓછું કરવા માગે છે, તેઓ ભોજનના અડધા કલાક પહેલાં ત્રિકટુ પાવડર એક ચમચી પીવો જોઈએ.
શિયાળામાં લોકોમાં શરીરમાં દુખાવો સામાન્ય જોવા મળે છે. આ કિસ્સામાં, તમે ત્રિકટુ પાવડરનો ઉપયોગ કરી શકો છો. ત્રિકાટુ પાવડર શરીરને હૂંફ પ્રદાન કરી શકે છે અને શરીરની પીડા ઘટાડે છે. અડધા કે એક ચમચી ત્રિકટુ પાવડરનું સેવન કરવાથી શરીરના દુખાવા માટે ફાયદાકારક સાબિત થાઈ છે.
ત્રિકાટુ પાવડર લોહીમાં કોલેસ્ટરોલનું સ્તર ઘટાડવામાં પણ મદદ કરે છે અને જેઓ કોલેસ્ટરોલનું સ્તર ઓછું કરવા માગે છે તેમના માટે ખૂબ જ સારો ઉપાય છે. ભોજનના એક કલાક પહેલાં ત્રિકાટુ પાવડરનો અડધો ચમચી સેવન કરવાથી કોલેસ્ટ્રોલ ઓછું કરી શકાય છે.
આયુર્વેદ અનુસાર, તે પાચનની ગરમીના નુકસાનને કારણે થાય છે. આ સ્થિતિમાં, ત્રિકટુ ચુર્ણ તમારા માટે ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. જ્યારે સ્ટૂલ દરમિયાન દર્દીને ઝાડા, ખેંચાણ અથવા ગેસ થાય છે ત્યારે ત્રિકટુ પાવડર બરાબર કાર્ય કરે છે. તે સ્ટૂલમાં લાળને ઘટાડે છે અને પાચક અગ્નિને સામાન્ય બનાવવામાં મદદ કરે છે.
હરિતાકી, ગોળ અને તલના તેલ સાથે ત્રિકાટુ પાવડરનું સેવન એક મહિના સુધી કરવામાં આવે તો ત્વચાના રોગો માટે ફાયદાકારક સાબિત થાઈ છે. આ ઉપાય ત્વચા ના તમામ રોગોમાં અસરકારક હોય છે.
ત્રિકટુ પાવડર થાઇરોઇડની સારવારમાં પણ મદદ કરે છે. ગોદંતી ભસ્મા (દસ ગ્રામ) ત્રિકટુ ચુર્ણ (પચાસ ગ્રામ) સાથે ભળી દો અને એક ગ્રામ થી બે ગ્રામ મધ મેળવી, દિવસમાં બે વખત લેવાથી આરામ મળે છે.
ભોજન પહેલાં અડધો કલાક અથવા ત્રિકાટુ પાવડર એક ચમચી મધ સાથે લઈ શકાય છે. તે સ્વાદમાં તીક્ષ્ણ અને અસરમાં ગરમ હોય છે. ત્રિકટુ એ ઘણા આરોગ્ય લાભો સાથે ચૂર્ણ ની એકમાત્ર આડઅસર છે. તેનું વધારે પ્રમાણમાં સેવન કરવાથી પેટમાં બળતરા ઉત્પન થઈ શકે છે. તેથી તેનું મર્યાદિત પ્રમાણ માં સેવન કરવું.
ત્રિકાટુ પાવડર ત્રણ ભારતીય આયુર્વેદિક ઔષધિઓ, કાળા મરી, પીપરી મૂળ અને સૂકા આદુ માંથી બનાવવામાં આવે છે. આ પાવડર ગરમ હોય છે અને તેનો ઉપયોગ વિવિધ આયુર્વેદિક ઉપાયોમાં થાય છે, ખાસ કરીને અસ્થમા, અજીર્ણની આયુર્વેદિક સારવારમાં વગેરે.
ભોજન પર ત્રિકટુનું ચૂર્ણ ચપટીક જેટલું ભભરાવીને ખાવાથી વધુ ફાયદો મળે છે. જ્યારે આ દ્રવ્યો ખોરાકની સાથે જ ભળે છે ત્યારે પાચનની ક્રિયામાં વધુ ફાયદો આપે છે. પાણી સાથે એકસામટું ચૂર્ણ ફાકી જવાથી એ ખોરાકના એકેએક કણ સાથે બરાબર ભળતું નથી.