તજનું ઝાડ હંમેશા લીલોતરી અને નાનુ હોય છે. તેના દાંડીની સારી સારી છાલ સૂકવવામાં આવે છે. તજનો આકાર ગોળ, નરમ અને ભૂરા લાલ રંગનો હોય છે. તજનું ઝાડમાંથી હંમેશાં સુગંધ આવે છે. તેનો ઉપયોગ મસાલા અને દવા તરીકે થાય છે. તજ નું તેલ પણ ઉપયોગમાં લઈ શકાય છે.
તજનાં ઝાડનાં પાન ખાવામાં મસાલા તરીકે વપરાય છે. તેમને તેજપત્તા પણ કહેવામાં આવે છે. તજ માં ઘણા પોષકતત્વો રહેલા છે જે શરીરને અનેક રોગથી મુક્તિ મેળવવામાં મદદ કરે છે. તો ચાલો આપણે આ લેખ દ્વારા જાણીએ તજ થી થતાં અનેક ફાયદાઓ વિશે વિસ્તારથી.
તજનો ઉપયોગ પાચનમાં સુધારો કરવા અને ગેસ્ટ્રિક ડિસઓર્ડર માટે કરી શકાય છે. જો છાતીમાં અપચો, પેટનો દુખાવો અને બળતરાની લાગણી અનુભવાય છે, તો તજ, સુકા આદુ, જીરું અને ઈલાયચીને બરાબર પીરીને ગરમ પાણીમાં મેળવીને ઉપયોગમાં લઈ શકાય છે. ભોજન પછી તજ, કાળા મરીનો પાઉડર અને મધ વગેરે લેવાથી પેટમાં આરામ મળે છે.
તજમાં એન્ટીઓક્સિડેન્ટમાં ભરપુર માત્રામાં છે. પ્રાણીઓ પર કરવામાં આવેલા સંશોધનમાં પણ આ બાબતે સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી છે. ખરેખર, તજ પ્રોસેનિસિડન્સ (રાસાયણિક સંયોજન) ધરાવે છે, જે એન્ટિઓક્સિડેન્ટ પ્રવૃત્તિ દર્શાવે છે. એક અભ્યાસ દરમિયાન જ્યારે 26 મસાલાઓની એન્ટીઓકિસડન્ટ પ્રવૃત્તિની તુલના કરતી વખતે, તજ સારું હોવાનું જાણવા મળ્યું.
તજ ઉબકા, ઊલટી અટકાવે છે. કબજિયાત અને ગેસની સમસ્યાઓ ઓછી કરવા માટે, તજનાં પાન અને ઉકાળાનો પાવડર બનાવવામાં આવે છે. શરદી થઈ હોય તે માટે એક ચપટી તજ પાવડરને પાણીમાં ઉકાળો, તેમાં એક ચપટી કાળી મરીનો પાઉડર અને મધ નાંખો આ ઉકાળો પીવાથી શરદી, ગળામાં સોજો અને મેલેરિયા ઓછો થાય છે.
તજ ખાવાના ફાયદાઓમાં ડાયાબિટીઝને અંકુશમાં લેવાનો પણ સમાવેશ થઈ શકે છે. જો ડાયાબિટીઝના દર્દીઓ તેમના આહારમાં તજનો સમાવેશ કરે છે, તો ડાયાબિટીઝને ઘણી હદ સુધી નિયંત્રિત કરી શકાય છે. ખરેખર, તે વિરોધી ડાયાબિટીક ગુણધર્મો ધરાવે. આ ઉપરાંત, અન્ય એક સંશોધન દ્વારા જાણવા મળ્યું છે કે તજમાં હાજર પોલિફેનોલ્સ સીરમ ગ્લુકોઝ અને ઇન્સ્યુલિન ઘટાડીને ડાયાબિટીઝના જોખમ સામે રક્ષણ આપે છે.
તજ ગર્ભાશયની વિકાર અને ગોનોરિયામાં ઉપયોગી સાબિત થાય છે. ડિલિવરી પછી એક મહિના સુધી તજનો ટુકડો ચાવવાથી, વિભાવના ટાળી શકાય છે. તજ માતાના દૂધમાં વધારો કરે છે સાથે સાથે તેના સેવન થી ગર્ભાશયનું સંકોચન થાય છે. તેના સેવનથી યકૃતનું કાર્ય સુધરે છે અને યાદશક્તિ વધે છે.
તજનાં ફાયદામાં ફંગલ ઇન્ફેક્શનને ઘટાડવાનો પણ સમાવેશ થાય છે. ખરેખર, તજ ફૂગ પ્રતિરોધી ગુણધર્મો, જે ફૂગના ચેપથી શરીરને રક્ષણ અને તેની સાથે સંબંધિત લક્ષણો ઘટાડી મદદ કરી શકે છે. તજના તેલમાં જોવા મળતી એન્ટિ-ફંગલ અસર કેન્ડીડા અલ્બીકન્સ, કેન્ડિડા ઉષ્ણ કટિબંધીય અને કેન્ડીડા ક્રુસીસ સામે લડવામાં મદદરૂપ સાબિત થાય છે.
તજનાં પાન અને છાલનો ઉપયોગ કેક, મીઠાઈઓ અને ભોજનનો સ્વાદ વધારવા માટે થાય છે. તજનું તેલ અત્તર, મીઠાઈઓ અને પીણા માં વપરાય છે. વીર્ય વધારવા માટે, સવારે અને સાંજે તજ પાઉડર નવશેકું દૂધમાં મેળવીને પીવાથી લાભ થાય છે. જો શરદીને કારણે માથાનો દુખાવો થાય છે, તો તજને પાણીથી પીસીને માથા પર લગાવો.
તજના ઝાડના પાંદડા વાળ સ્વસ્થ અને જાડા રાખવા માટે વાપરી શકાય છે. ઘણા લોકો તેનો ઉપયોગ એલોપેસીયા એટલે કે ટાલ પડવાને દૂર કરવા માટે પણ કરે છે. વાળની ચમકના વિકાસમાં વધારો કરીને વાળને વધુ જાડા બનાવવામાં મદદ કરી શકે છે. તજ ના પાંદડા ની પેસ્ટ સીધા વાળ ઉપર લગાવીને પછી વાળ ને ધોઈ લેવા, આ પ્રયોગ લાભ કરે છે.
તજના પાંદડા ઉકાળ્યા પછી તે ઉકાળાથી વાળ પણ ધોઈ શકાય છે. ધ્યાનમાં રાખો કે ઉકાળો જ્યારે ઠંડી હોય ત્યારે જ ઉપયોગ કરવો જોઈએ. તજ સ્વાદમાં તીખી અને થોડી મીઠી હોય છે. તજ ગરમ, દિપન, પાચક, પરિવર્તનશીલ, કફક છે અને તેમાં સ્તંભ ગુણધર્મો છે. તજ મનની બેચેની ઘટાડે છે.
તજ મૌખિક ગંધ અને દાંતની સમસ્યા માટે વપરાય છે. ખીલ ઘટાડવા માટે, તજનો પાઉડર લીંબુના રસ સાથે મિક્સ કરીને લગાવવાથી ખીલમાં આરામ મળે છે. તજનો ઉપયોગ ઓરીના ડાઘ મટાડવા માટે પણ થાય છે. તજ માં પ્રોટીન, કાર્બોહાઇડ્રેટ, ફોસ્ફરસ, વિટામિન એ અને સી વગેરે ઘટકો હોય છે.