સો વર્ષ પહેલાં લીમડાના ફાયદા અને ઔષધીય ગુણધર્મો વિશે ભારતીયો પહેલેથી જ જાગૃત છે. લીમડાનું ફળ, બીજ, તેલ, પાંદડા, મૂળ અને છાલ, આ બધી બાબતોને ખૂબ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે.થાક, ઉધરસ, તાવ, ભૂખ ન લાગે, ચેપ વગેરે જેવી સમસ્યાઓ દૂર કરવા ઉપરાંત લીમડો, કફ, ઉલટી, ચામડીના રોગો, ડાયાબિટીઝ, આંખના વિકાર વગેરે પણ લાભકારક માનવામાં આવે છે.
આટલું જ નહીં, ગરમી-ફોલ્લીઓ, ઉકળવા, ઘા, કમળો, રક્તપિત્ત, ત્વચા વિકાર, પેટના અલ્સર, અછબડા વગેરે જેવા અનેક રોગોની સારવારમાં પણ લીમડો ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે. આયુર્વેદ અને પરંપરાગત દવાઓમાં જ નહીં, પરંતુ આધુનિક સંશોધન પણ ઘણા રોગોના કિસ્સામાં લીમડાના ઉપચારાત્મક શક્તિઓની પુષ્ટિ કરે છે અને લીમડાના ઉપયોગ વિશે વિસ્તૃત રીતે બોલે છે.
પરંતુ મોટો સવાલ એ છે કે લીમડાનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરવો? તો ચાલો તમને જણાવી દઈએ કે સવારે ખાલી પેટ પર લીમડાના પાન ચાવવાથી તમારા સ્વાસ્થ્ય માટે અનેક રીતે ફાયદાકારક હોઈ શકે છે. આ લેખમાં, અમે તમને ખાલી પેટએ લીમડો ખાવાના ફાયદા અને ગેરફાયદા વિશે જણાવી રહ્યાં છીએ.
તમે આ સાંભળ્યું જ હશે અને માન્યું હશે કે જીભને કડવી લાગે છે તે વસ્તુઓ સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ ફાયદાકારક છે. ભલે તમારી જીભ લીમડાનાં પાનનો કડવો સ્વાદ પસંદ ન કરે અને લીમડાનો રસ પીવો અથવા લીમડાના પાન ખાવા તમારા માટે એક પડકાર સમાન છે, પરંતુ જાણો કે આ પાંદડા તમારા સ્વાસ્થ્ય માટે ઘણી રીતે ફાયદાકારક છે.
લીમડાના પાંદડા બેક્ટેરિયાને પણ નાશ કરે છે અને રોગપ્રતિકારક શક્તિને ઉત્તેજીત કરવામાં મદદ કરે છે. તમે ગામડાઓમાં અથવા જૂના સમયમાં દાંત સાફ કરવા માટે ટૂથબ્રશને બદલે લીમડાના દાંતનનો ઉપયોગ કરતા લોકોને જોયા હશે. આનું કારણ એ છે કે લીમડો દાંત, પેઢા અને મોં ના તમામ રોગોને દૂર રાખવામાં મદદ કરે છે.
લીમડાનાં પાન શરીરમાંથી મુક્ત રેડિકલનો વિનાશ કરવામાં મદદ કરે છે કોઈ પણ વિપરીત અસરો વિના. આનો અર્થ એ કે લીમડાના પાંદડા લોહીને સાફ કરવામાં મદદ કરે છે અને આવી સ્થિતિમાં જે ખાલી પેટ પર લીમડાના પાનનું સેવન કરો છો, તો તે કેન્સરથી બચી શકે છે.
એન્ટિમાઇક્રોબાયલ, એન્ટિવાયરલ અને એન્ટીઑકિસડન્ટ ગુણધર્મોથી, સવારે ખાલી પેટ પર લીમડાના પાન ચાવવાથી રોગપ્રતિકારક શક્તિ મજબૂત થાય છે અને પ્રતિરક્ષા સુધારવામાં પણ મદદ મળે છે. લીમડાના પાન ખાલી પેટ પર ખાવાથી સામાન્ય ફ્લૂથી લઈને કેન્સર અને હૃદયરોગ સુધીની અનેક બીમારીઓનું જોખમ ઓછું થઈ શકે છે.
લીમડાના દાંતનનો ઉપયોગ કરવા સિવાય જોસવારે ખાલી પેટ પર લીમડાના પાન ચાવો તો તે મોં સાફ કરવા માટે પણ ફાયદાકારક હોઈ શકે છે. એન્ટીબેક્ટેરિયલ હોવાથી લીમડાના પાંદડા જંતુઓ સામે લડે છે, તકતી ની રચના અને પેઢાના ચેપ સામે અસરકારક છે અને દાંત ચમકાવવામાં પણ મદદ કરી શકે છે.
લીમડાની અસર ઠંડી હોય છે અને તેથી તે પેટની એસિડિટી, છાતીમાં બળતરા અને પાચનમાં સંબંધિત અન્ય ઘણી સમસ્યાઓ દૂર કરવામાં પણ મદદ કરે છે. દરરોજ સવારે ખાલી પેટ પર લીમડાનાં પાન ચાવવાથી પાચનક્રિયા સારી રહે છે, પેટ સાફ રહે છે, કબજિયાતની સમસ્યા નથી રહેતી, આંતરડાના હલન-ચલનમાં પણ કોઈ સમસ્યા નથી રહેતી.
આ ઉપરાંત લીમડાના પાંદડા પાચનતંત્રમાં હાજર હાનિકારક ઝેરને દૂર કરીને પેટને લગતા રોગોથી બચાવવામાં મદદ કરે છે. લીમડાના પાન પણ ઉત્તમ માનવામાં આવે છે. ઘણાં વર્ષોથી, લીમડાના પાંદડાના અર્કનો ઉપયોગ ડાયાબિટીઝની અસરકારક સારવાર તરીકે થાય છે.
લીમડાના પાનનો રસ એક ચમચી (5 મિલી) ત્રણ મહિના સુધી દરરોજ સવારે ખાલી પેટ પર લેવો જોઈએ, આ ડાયાબિટીઝની સમસ્યામાં સુધારો કરી શકે છે. આ સિવાય જો તમે ઇચ્છો તો લીમડાના પાનથી બનેલા પાવડર અથવા 10 તાજા લીમડાના પાન દરરોજ સવારે ખાલી પેટે તેનું સેવન કરી શકો છો.
આયુર્વેદમાં લીમડાનાં પાનનો ઉપયોગ લીમડાના તેલની જગ્યાએ ત્વચાની સમસ્યાઓ દૂર કરવા માટે કરવામાં આવે છે કારણ કે લીમડાના તેલ કરતાં લીમડાના પાંદડામાં એન્ટીબેક્ટેરિયલ અને એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી ગુણ હોય છે. લીમડાનાં પાન ત્વચાની સાથે વાળ માટે પણ ફાયદાકારક છે. પેસ્ટ બનાવીને તેને વાળમાં લગાવશો તો વાળમાં ડેન્ડ્રફ અને ખંજવાળ જેવી ઘણી સમસ્યાઓ પણ દૂર કરવામાં મદદ મળે છે.
જો લીમડાનાં પાન નિયમિતપણે ખાલી પેટ પર પીવામાં આવે છે, તો તે લોહીને સાફ કરે છે અને જો લોહી સાફ થાય છે, તો તે સ્પષ્ટ રીતે તમારી ત્વચા પર અસર દર્શાવે છે. તે ત્વચામાં ખંજવાળ, લાલાશ, ત્વચા ચેપ, રંગદ્રવ્ય જેવી ઘણી સમસ્યાઓ દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.
ઔષધીય ગુણધર્મોવાળા લીમડાના પાન મર્યાદિત માત્રામાં ખાવાથી નુકસાન થતું નથી. પરંતુ જો તમે તેનું વધારે પ્રમાણમાં સેવન કરો છો, તો પછી આને કારણે થોડી સમસ્યા આવી શકે છે. આ સિવાય ક્યા લોકોએ લીમડાનું સેવન ન કરવું જોઈએ
સગર્ભા સ્ત્રીઓ, જે મહિલાઓ ગર્ભવતી થવાની કોશિશ કરી રહી છે અને જે મહિલાઓ બાળકને ખવડાવે છે તેઓએ લીમડાના પાન ખાવાનું ટાળવું જોઈએ. આ મહિલાઓ માટે લીમડાનાં પાન સંપૂર્ણપણે સલામત નથી. જોકે લીમડાના પાન ડાયાબિટીઝને દૂર કરવામાં ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે, પરંતુ જો તમે ડાયાબિટીસના દર્દી છો, તો લીમડાના પાન અથવા લીમડાના રસનું સેવન કરતા પહેલા તમારા ડોક્ટરની સલાહ લો.
તાજા લીમડાના પાનનું સેવન રોજ સલામત માનવામાં આવે છે. પરંતુ જો સતત લીમડાનાં પાન ખાતા હોવ તો વચ્ચે વચ્ચે 1 મહિનાનું અંતર રાખવું માટે ફાયદાકારક છે. આ એટલા માટે છે કારણ કે લીમડાના પાનની વધારે માત્રા લીવર અને કિડની પર પ્રતિકૂળ અસર કરે છે.