કાળી મૂસળીના સ્વાદમાં હળવી મીઠાશ અને કડવાશ છે પરંતુ તેની અસર ગરમ છે. કાળી મૂસળીને તેના પીળા ફૂલોને લીધે, તેને ગોલ્ડન પુષ્પી અથવા હિરણ્ય પુષ્પી પણ કહેવામાં આવે છે. તેના મૂળ ઘેરા-ભુરા રંગના અને અંદરથી સફેદ અને તંતુમય હોય છે.
જાતીય શક્તિ અને શારીરિક નબળાઈ દૂર કરવા માટે કાળી મુસળી ઘણા વર્ષોથી આયુર્વેદમાં દવા તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે. આયુર્વેદના શાસ્ત્રોમાં, બે પ્રકારની મુસળી છે, એક સફેદ મુસળી અને કાળી મુસળી. બંને પ્રકારની મુસળીનો ઉપયોગ ઘણા રોગોમાં દવા તરીકે થાય છે.
કાલી મુસળીનો પેશાબ અથવા પેશાબ સંબંધિત રોગોની સારવારમાં પણ ખૂબ ફાયદાકારક છે. આ લેખમાં, અમે તમને કાળી મૂસળીના ફાયદાઓ વિશે વિગતવાર જણાવીશું. આધુનિક જીવનશૈલી અને ખોટા ખોરાકથી બાળકો પેદા કરવાની ક્ષમતા પર ખરાબ અસર પડે છે, જેનાથી શુક્રા-ણુઓની સંખ્યા અને ગુણવત્તામાં ઘટાડો થયો છે અને કાળી મૂસળી આ સમસ્યાને દૂર કરવા માટે એક શ્રેષ્ઠ ઉપાય છે.
કાળી મૂસળી એ પેશાબના રોગોમાં અસરકારક દવા છે. પેશા-બની ઘણી સમસ્યાઓ છે, જેમ કે પેશાબ કરતી વખતે પીડા અથવા બળતરા થવી, પેશા-બની ઓછી માત્રા વગેરે સમસ્યાઓ માં કાળી મૂસળી ખૂબ ફાયદાકારક સાબિત થાય છે. 2-4 ગ્રામ કાળી મૂસળી ને ખાંડસાથે મેળવીને તેમાં 3 ટીપાં ચંદન તેલ ઉમેરીને સવારે અને સાંજે દૂધ સાથે પીવાથી પેશાબના રોગોમાં ફાયદો થાય છે.
કિડનીના દુખાવામાં રાહત મળે તે માટે કાળી મૂસળીનું સેવન આ રીતે કરવું જોઈએ. 1-2 ગ્રામ કાળી મુસળીના પાવડરમાં 5 મિલી તુલસીના પાનનો રસ મેળવીને પીવાથી કિડની માટે ફાયદાકારક છે. કાળી મૂસળી જેમનું શરીર પાતળું હોય અને વજન ન વધતું હોય તેમને હૃષ્ટપુષ્ટ કરનાર ઔષધ છે.
કાળી મૂસળી, એખરાના બીજ, આમળા અને સૂંઠ સરખા વજને લઈ ચૂર્ણ કરી લેવું. આ ચૂર્ણને એક ગ્લાસ જેટલા દૂધમાં પાચનશક્તિ પ્રમાણેની માત્રામાં મેળવીને ઉકાળવું. ઠંડું પાડી સહેજ સહેજ ગરમ હોય ત્યારે રોજ સવારે પીવું. એક મહિનો આ રીતે ઉપચાર કરવાથી ધીમે-ધીમે શરીરનું વજન વધશે.
જો ઝાડા થાય હોય તો કાળી મૂસળી ઉપયોગ કરી શકો છો. છાશ સાથે 1-2 ગ્રામ કાળી મુસલીનો પાઉડર લેવાથી ઝાડા માં ફાયદો થાય છે. પેટમાં ગેસ હોય તો પેટમાં દુખાવો થાય છે. તેથી કાળી મૂસળી નું સેવન કરવાથી પેટના દુખાવામાં રાહત થાય છે. 500 મિલિ તજ પાવડર 1-2 ગ્રામ કાળી મૂસળી ના પાવડર સાથે મેળવી લેવાથી આરામ મળે છે.
જો હવામાનના ફેરફારથી ઉધરસ થાય તો કાળી મૂસળી થી સારવાર કરી શકાય છે. અસ્થમા એ એક રોગ છે તેને દૂર કરવામાં કાળી મૂસળી દવા તરીકે ખૂબ ઉપયોગી છે. આ માટે સોપારીના પાનમાં કાળી મૂસળીની મૂળની છાલ (500 મિલિગ્રામ) ખાવાથી અસ્થમામાં ફાયદો થાય છે.
જો કોઈ કારણોસર હાડકાં નબળા થઈ ગયા છે અને જો હાડકાં તૂટી ગયા છે, તો કાળી મૂસળી એ હાડકાંને મજબૂત કરવા અને તૂટેલા હાડકાને ઝડપથી જોડવા માટે એક ઉત્તમ ઉપાય છે. કાળી મુસળીના પાઉડરને કાળા તલના તેલમાં મિક્સ કરીને માલિશ કરવાથી ફાયદો થાય છે.
જો કાનને લગતા રોગો હોય તો તેમાં કાળી મૂસળી નો ઉપયોગ ખૂબ જ ફાયદો કરે છે. આ માટે તલના તેલને મૂસળીના ઉકાળો સાથે ઉકાળી લો અને તેને ગળી લો. 1-2 ટીપાં ઉકાળો કાનમાં નાખવાથી કાનના રોગોમાં રાહત મળે છે. કાળી મૂસળી શરીરનો થાક ઓછો કરે છે અને તાકાત પણ વધારે છે. વળી કેન્સર, મધુમેહ, એન્ટી એજિંગ માટે પણ સારી છે. સ્તનપાન કરવતી મહિલાઓના દૂધ વધારવામાં પણ આ કાળી મૂસળી કામમાં આવે છે.
ત્વચાના રોગો થવાનું જોખમ દિવસેને દિવસે વધી રહ્યું છે. ત્વચા સુકાવી અને ખંજવાળ એ એક સામાન્ય સમસ્યા છે. કાળી મૂસળી દ્વારા બનાવેલા ઘરેલું ઉપાય ત્વચાના રોગોથી છુટકારો મેળવવામાં મદદ કરે છે. કાળી મૂસળી ને પીસીને ત્વચાના રોગો પર લગાવવાથી ફાયદો થાય છે.