વિશ્વમાં ઘણી પ્રકારની વનસ્પતિ પ્રજાતિઓ જોવા મળે છે, જેનો ઉપયોગ રોગોની સારવાર માટે થાય છે. આમાંથી, બ્રાહ્મી પણ આવો જ એક આયુર્વેદિક છોડ છે. જે આયુર્વેદ ગ્રંથમાં સારી દવા તરીકે ઓળખાય છે. તેમાં ઘણા ગુણો હોય છે, જે સ્વાસ્થ્ય માટે વરદાન સાબિત થાય છે.
આયુર્વેદ પ્રમાણે બ્રાહ્મી કડવી, મધુર અને તૂરી, શીતળ, બળપ્રદ, મેધા અને યાદશક્તિવર્ધક, ભૂખ લગાડનાર અને પચવામાં હળવી, રસાયન, વયઃસ્થાપન, હૃદયને હિતકારી, ધાવણવર્ધક તથા ત્રિદોષ શામક છે. તે વાઈ, ફેફરું, ગાંડપણ, મગજની અશક્તિ, અનિદ્રા, ઝાડા, મંદાગ્નિ, સોજા વગેરેને મટાડે છે.
રાસાયણિક દ્રષ્ટિએ બ્રાહ્મીમાં હાઈડ્રોકોટિલિન નામનું ક્ષારિય તત્ત્વ, એશિયાટિકોસાઈડ નામનું ગ્લાઈકોસાઈડ તથા વેલેરિન, બ્રાહ્મોસાઈડ, બ્રાહ્મિનોસાઈડ, બ્રાહ્મિક એસિડ, ટેનિન વગેરે તત્ત્વો રહેલા હોય છે. તો હવે અમે તમને જણાવીશું બ્રાહ્મીના છોડના ફાયદા વિશે.
બ્રાહ્મીનો છોડ મગજના કામકાજ માટે વરદાન કરતાં ઓછું નથી. તેના નિયમિત સેવનથી આપણા મગજનો વિકાસ થાય છે અને યાદશક્તિ વધે છે. આ માટે, તમે એક બદામની કર્નલી, 10 કાળા મરીના દાણાને 10 મિલી સૂકા બ્રાહ્મીના રસમાં પીસી, પાણી ઉમેરીને પીસી શકો છો. હવે દર્દીને સવાર-સાંજ દૂધ આપવાથી તેના આશ્ચર્યજનક ફાયદા જોવા મળશે.
જયારે બ્રાહ્મીના છોડના પાંદડાને શરીર ઉપર જરૂરી ભાગ ઉપર ઘસવામાં આવે છે ત્યારે તેમાં રહેલા યોગિક સોજાને ઓછા અને બળતરા દુર કરે છે, સાથે જ શરીરની અંદર થઇ રહેલ ઉત્તેજનાને દુર કરે છે આ ગઠીયા અને બીજા સોજાને લગતા રોગોથી પીડિત લોકો માટે ઉત્તમ છે. શરીરમાં સાંધા અને માંસપેશીઓથી સંબંધિત બધા જ દર્દમાં આ ઔષધી તેલનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
જો ઘાવ ઝડપથી મટાડવા મટાડવા માગો છો તો તે સમયે ચામડી શુદ્ધ કરવી જરૂરી છે, તેથી અસરવાળી જગ્યા ઉપર બ્રાહ્મીનો રસ કે તેલ લગાવવાથી તે ચામડી ઉપર નિશાનને ઓછું કરે છે અને ચામડીને નરમ અને સ્વસ્થ બનાવે છે. બ્રાહ્મીમાં ડીમેશિયા અને એલ્જાઈમર વગેરે વિકારોને શરૂઆતથી ઓછી કરવાની શક્તિ ધરાવે છે.
બ્રાહ્મી અનિદ્રાનું ઉમદા ઔષધ છે. રાત્રે બરાબર ઊંઘ ન આવતી હોય તેમણે બ્રાહ્મી, શંખપુષ્પી, વજ અને પીપરીમૂળ (ગંઠોડા) સરખા વજને લાવી, ચૂર્ણ બનાવી લેવું. અડધી ચમચી જેટલું આ ચૂર્ણ રોજ રાત્રે સાકરવાળા દૂધમાં મેળવીને પીવાથી અનિદ્રાની તકલીફ દૂર થાય છે.
બ્રાહ્મી, અર્જુનછાલ, સર્પગંધા, ગળો, આમળા અને અશ્વગંધા સરખા વજને લઈ તેમનું ચૂર્ણ બનાવી રાખવું. અડધી ચમચી જેટલું આ ચૂર્ણ સવાર-સાંજ દૂધમાં મેળવીને નિયમિત થોડો સમય લેવાથી હાઈ બ્લડપ્રેશર અને હૃદયના ધબકારા વધી જતા હોય તેમાં લાભ થાય છે.
કેન્સર માટે બ્રાહ્મીના ગુણ, બ્રાહ્મી જડીબુટ્ટી કેન્સરને રોકવામાં મદદ કરે છે. તેમાં કેન્સર પ્રતિરોધક ગુણ હોવાથી તે મસ્તિષ્કના ટ્યૂમરની કોશિકાઓને મારવાની સાથે સ્તન કેન્સર અને કોલન કેન્સરની હાનિકારક કોશિકાઓના વિકાસને રોકવામાં મદદ કરે છે. તેથી જો કેન્સર શરૂઆતી સ્ટેજ પર હોય તો બ્રાહ્મીનું નિયમિત સેવન કરવું જોઈએ.
બ્રહ્મીનો છોડ આપણી રોગપ્રતિકારક શક્તિને સ્વસ્થ રાખીને રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવે છે. જયારે બ્રાહ્મીને ચા માં કે સામાન્ય પાંદડા સ્વરૂપે ચાવવામાં આવે છે ત્યારે ખરેખર તમારા શ્વસન કાર્યને પ્રોત્સાહન આપી શકે છે તે બ્રોકાઈટીસ, રક્ત સંકુલન છાતીમાં શરદી અને સાઈનસ બ્લોકેજ ની આયુર્વેદિક સારવારમાં ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે આ ઉપરાંત બલગમ કે કફને બહાર કરીને સોજો દુર કરીને ઝડપથી ગળા અને શ્વાસમાં રાહત આપે છે.
બ્રહ્મીના પાંદડા હજારો વર્ષોથી મીર્ગી વિરુદ્ધ એક ઈલાજ ના રૂપમાં ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે તે મીર્ગીના હુમલાને રોકે છે સાથે જ માનસિક રોગના બીજા પ્રકારો અને નસના દુઃખાવા સહિત દવિદ્રુવી વિકારોને રોકવામાં મદદ કરે છે. બ્રાહ્મી, ગળો, ગોખરું અને આમળા ૫૦-૫૦ ગ્રામ લઈ, બધાને ભેગા ખાંડી ચૂર્ણ કરી લેવું. રોજ સવારે અડધી ચમચી જેટલું આ ચૂર્ણ દૂધમાં મેળવી પીવાથી મસ્તિષ્ક અને હૃદયની સ્વસ્થતા વૃદ્ધાવસ્થામાં પણ જળવાઈ રહે છે.
મિત્રો, જો તમને આ જાણકારી કામ આવી હોય તો લાઇક ના બટન જરૂર દબાવ જો કમેંટ માં તમારા વિચાર અને તમારા સાવલો પૂછી શકો છો અને નીચે આપેલા લાઈક બટન ને દબાવો ને અમારા પેજ ને ફોલો કરી લો જેથી જરૂરી અને કામ ની માહિતી તમને દરરોજ મળી શકે છે, તમારો દિવસ સારો જાય, આભાર.