એક ચુટકી સિંદૂર કી કિંમત, આપ ક્યાં જાનો રમેશ બાબુ…. ઓમ શાંતિ ઓમ ફિલ્મનો આ ડાયલોગ ખૂબ જ પ્રખ્યાત હતો, જેમાં દીપિકાએ રમેશ બાબુને એક ચપટી સિંદૂરનો ભાવ પૂછ્યો હતો. શું તે સાચું હતું, પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે આખરે માથામાં સિંદૂર લગાવવાની પ્રથા ક્યારે શરૂ થઈ અને તેનું શું મહત્વ છે. ચાલો આપણે જાણીએ કે હિન્દુ ધર્મમાં સિંદૂર ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. ખૂબ જ જૂના સમયથી, સુહાગિન તેના પતિની માંગમાં સિંદૂર ભરે છે.
સ્ત્રીઓમાં 16 શોભા છે, જેમાંથી એક સિંદૂર છે. પરિણીત સ્ત્રીને સિંદૂર વિના અધૂરી માનવામાં આવે છે, અને તે કહેવું અશુભ માનવામાં આવે છે કે માંગમાં સિંદૂર લગાવવાથી તે લગ્નનો પુરાવો આપે છે. પણ આ સિંદૂરનું એક મહત્વ પણ છે જે ભાગ્યે જ કોઈ જાણે છે. સિંદૂરનો ઉપયોગ ફક્ત લગ્નના પ્રતીક તરીકે જ થતો નથી, પરંતુ તેની પાછળ બીજા ઘણા કારણો પણ છે. હિન્દુ ધર્મ અનુસાર, તે એક પરંપરા છે પરંતુ તેની પાછળ વૈજ્ઞાનિક રહસ્ય પણ છુપાયેલું છે. તો ચાલો આપણે તમને સિંદૂરનું મહત્વ જણાવીએ, સિંદૂર કેમ લગાવવામાં આવે છે. બદલતા ફેશન અને બીજી લાઈફના કારણે નવપરિણીત અને પરિણીત મહિલાઓ માથા પર સિંદૂર લગાવવાથી દુર રહે છે. પણ શું તમે જાણો છો કે માથા પર લાગેલું સિંદૂર માત્ર ફેશન જ નહી તમારા જીવનનામાં પણ ખૂબ મહત્વ રાખે છે. મહિલાના માથા પર લાગેલું સિંદૂર તમારી કિસ્મત બનાવી પણ શકે છે અને બગાડી પણ શકે છે. આવો જાણીએ કેવી રીતે..
સિંદૂર લગાવવાનું વૈજ્ઞાનિક કારણ
માથાના મધ્ય ભાગમાં સિંદૂર લગાવવામાં આવે છે. આ બિંદુને મહત્વપૂર્ણ અને સંવેદનશીલ માનવામાં આવે છે. તે જગ્યાએ સિંદૂર લગાવવાથી મગજ સતર્ક અને સક્રિય રહે છે. વાસ્તવમાં, સિંદૂર માં મરક્યુરીપારો હોય છે. તે એકલી એવી વાતુ છે જે લિક્વિડ રૂપમાં પ્રાપ્ત થઇ હતી. તેને કારણે સિંદૂર (ઝાવવાથી શીતળતા મળે છે અને મગજ તણાવમુક્ત રહે છે. સિંદૂર લગ્ન પછી લગાવવામાં આવે છે, કારણ કે એવું માનવામાં આવે છે કે લગ્ન પછી જ મહિલાઓની જવાબદારીઓ વધી જાય છે અને મગજને શાંત અને વ્યવસ્થિત રાખવું જરૂરી બને છે સિંદૂર લગાવાથી માથામાં દુખાવો, અનિદ્રા અને મગજને લગતા રોગ પણ દૂર થાય છે. એટલા માટે સિંદૂર લગાવવાની પ્રથા બનાવવામાં આવી છે. સિંદૂર ફક્ત પરંપરાનો એક ભાગ નથી, પરંતુ તે સ્ત્રીના સ્વાસ્થ્યને પણ અસર કરે છે. વિજ્ઞાનમાં જણાવ્યાનુસાર, સિંદૂર હળદર અને ચૂનાથી બનાવવામાં આવે છે, આ કારણે તે તાણ અને તાણ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. તેમજ સિંદૂર મગજને વધુ સક્રિય અને સજાગ રહેવામાં પણ મદદ કરે છે. સાથે જ બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રણમાં રાખવામાં પણ મદદ કરે છે.
દેવી પાર્વતી નું પ્રતિક
સિંદૂરને દેવી પાર્વતીનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે, એવી માન્યતા પણ છે કે દેવી પાર્વતીએ તેમના પતિનું સન્માન કરવા માટે પોતાનો જીવ આપ્યો હતો. તેથી, સ્ત્રી જે પણ સિંદૂર ભરે છે, દેવી પાર્વતી તેમના જીવનભર દરેક સંકટથી તેના પતિનું રક્ષણ કરે છે. તેમને અખંડ અને ભાગ્યશાળી હોવા માટે પાર્વતી દેવી તરફથી વરદાન પ્રાપ્ત થયું છે. દેવી લક્ષ્મી હિન્દુ માન્યતા અનુસાર તેના માથા પર બેઠેલી હોવાનું કહેવાય છે. તેથી જ પરિણીત મહિલાઓ માથે સિંદૂર લગાવે છે અને લક્ષ્મીનું સન્માન કરે છે લક્ષ્મીની કૃપાથી પતિ-પત્ની લાંબા સમય સુધી સાથે રહે છે. તેમનો સંબંધ તૂટી જતો નથી.
સિંદૂર લગાવવાનું ધાર્મિક મહત્વ
પતિની ઉંમર વધે છે. હિન્દુ સમાજમાં દરેક પરિણીત સ્ત્રી માટે સિંદૂર ફરજિયાત છે એવું માનવામાં આવે છે કે પરિણીત સ્ત્રીને સિંદૂર લગાવવાથી તે તેના પતિનું જીવન વધે છે. લાલ રંગને હિન્દુ ધર્મમાં માતા સતી અને પાર્વતી માતાનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે સતીએ પોતાના પતિની ખાતર પોતાનો પ્રાણ બલિદાન આપી દીધું છે એવું માનવામાં આવે છે કે સિંદૂર લગાવવાથી દેવી પાર્વતી આશીર્વાદ આપે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે દેવી લક્ષ્મી પૃથ્વી પર પાંચ સ્થળોએ વસે છે. હિન્દુ ધર્મમાં તેમને માથા પર સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. કપાળ પર કુમકુમ લગાવીને દેવી લક્ષ્મીનું સન્માન કરવામાં આવે છે, જેથી ઘરમાં સુખ થાય – સમૃદ્ધિ જીતવા મળે.
સારા ભાગ્ય માટે
લાલ રંગ ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. ઘણા દેશોમાં, આ રંગને સારા નસીબનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. સિંદૂર સુહાગણના પણ ભાગ્યમાં વધારો કરે છે અને તેના લગ્ન જીવનને સુખી બનાવે છે. એવું કહેવામાં આવે છે કે, સ્ત્રીની આ સકારાત્મક ઊર્જા તેના પતિને પણ અસર કરે છે અને તેને પણ ભાગ્યશાળી અને સ્વસ્થ બનાવવામાં મદદ કરે છે.
પ્રચલિત માન્યતાઓ અનુસાર જો સ્ત્રી માથાની એકદમ વચ્ચેના ભાગમાં સિંદૂર લગાવે છે તો તેના પતિની પણ અકાળ મૃત્યુ નથી થાતી અને તેનું લાંબુ આયુષ્ય રહે છે. માનવામાં આવે છે કે આ જ સિંદૂર પતિને સંકટના સમયે બચાવે છે.એક માન્યતાના અનુસાર જો સ્ત્રી માથા પર લગાવેલા સિંદૂરને વાળની વચ્ચે છુપાવી લે છે, તો તેના પતિનું માન-સમ્માન પણ મસાજની વચ્ચે છુપાઇ જાયા છે.માટે કહેuામાં આવૅ છે કે સૈયો મેરા લાંબો અને એવી રીતે લગાવવો જોઈએ કે તે દરેકને દેખાઈ શકે.
માતા લક્ષ્મીનું પ્રતીક પણ સિંદૂરને માનવામાં આવે છે અને માતાને સિંદૂર ખુબ જ પ્રિય છે. માતા લક્ષ્મીની પૂજામાં સિંદૂર નો જ પ્રયોગ કરવામાં આવે છે.પૌરાણિક કથાઓમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે માતા લક્ષ્મી પૃથ્વી પર પાંચ સ્થાનો પર હૅ છે જેમાં પહેલું સ્થાન સ્ત્રીનું માયું છે, જ્યાં સિંદૂર લગાવામાં આવે છે. જેનાથી ઘરમાં હંમેશા સુખ શાંતિ બની રહે છે. માટે મહિલાઓને દેવી માનવામાં આવે છે અને તેનું અપમાન કરવાથી ઘરમાં વૃદ્ધિ પણ અટકી જાય છે.
માથા પર આ જગ્યાએ કદાચ ન લગાવવું સિંદૂર
માન્યતા પ્રમાણે જે પણ મહિલા વચ્ચે માંગમાં સિંદૂર લગાવવાથી જગ્યા કિનાર પર સિંદૂર લગાવે છે, તેનો તેમના પતિની સાથે હમેશા ઝગડો રહે છે. લગ્નના દિવસે, કન્યાની માંગમાં સિંદૂર ભરાય છે, જે તેના સુખનું સૂચક છે.તેમજ સુહાગણનું પ્રતિક પણ માનવમાં આવે છે. જે પતિના અસ્તિત્વને દર્શાવે છે. એવી માન્યતા પણ છે કે, સિંદૂર પૂરવા઼થી પતિની ઉંમર લાંબી થાય છે. જો કે, આની પાછળ કેટલાક કારણો છે, જે વિજ્ઞાન, વાસ્તુ અને જ્યોતિષવિદ્યાથી પણ સંબંધિત છે. જેના વિશે બહુ ઓછા લોકો જાણે છે.
એકાગ્રતામાં વધારો
હળદરમાંથી બનાવેલું સિંદૂર અનેક દોષને દૂર કરે છે. જેનાથી એકાગ્રતામાં વધારો થાય છે અને મન એકચિત્ત રહે છે. પરીણામે કામ વધુ કાળજીપૂર્વક અને સારી રીતે કરવામાં પણ મદદ મળે છે.
પૌરાણિકશાસ્ત્ર અનુસાર
જ્યાં મહિલાઓ સિંદૂર લગાવે છે, ત્યાં સુધી પતિ જીવતો રહે છે. હિન્દુ પૌરાણિક શાસ્ત્ર અનુસાર, માતા પાર્વતી સિંદૂર લગાવતી મહિલાઓના પતિની રક્ષા કરે છે. એટલું જ નહીં, તેમની આસપાસ રહેતી નકારાત્મક શક્તિને પણ દૂર રાખે છે.