હવામાન બદલાતાં ગળામાં દુખાવો થવો સામાન્ય છે. આમાં ગળામાં ધબકવું અને બોલવામાં મુશ્કેલી જેવી સમસ્યાઓ થાય છે. તે બેક્ટેરિયા અને વાયરસથી થાય છે. ગળામાં ખારાશ આવવી એ એક ચેપ છે, જેમાં કર્કશ અવાજ, હળવી ઉધરસ, તાવ, માથાનો દુખાવો, થાક અને ગળામાં દુખાવો, ખાસ કરીને કઈક ગલવામાં મુશ્કેલી આવે છે.
આપણા ગળાની બંને બાજુ કાકડા છે, જે સૂક્ષ્મજંતુઓ, બેક્ટેરિયા અને વાયરસને આપણા ગળામાં પ્રવેશતા અટકાવે છે, પરંતુ કેટલીકવાર જ્યારે આ કાકડા પોતે જાતે ચેપ લગાડે છે, ત્યારે તેને ટોન્સિલિટિસ કહેવામાં આવે છે. આમાં ગળાની બંને બાજુના કાકડા ગુલાબી અને લાલ રંગમાં જોવા મળે છે. તેઓ સહેજ મોટા અને વધુ લાલ હોય છે.
ડુંગળીને વાટીને તેમા જીરુ અને સંચળ મિક્સ કરીને ખાવાથી ગળાની પીડા અને બળતરામાં આરામ મળે છે. આલૂ ચુસવાથી ગળાની ખુશ્કી મટી જાય છે. આદુંમાં એન્ટિબેક્ટેરિયલ ગુણ હોય છે, જે ગળાનાં ઇન્ફેક્શન અને દુખાવામાં આરામ આપે છે. એક કપ પાણીમાં આદું નાખી ઉકાળો. ત્યારબાદ તે પાણી બેથી ત્રણ વાર પીવો. આમ કરવાથી ગળાના ખરાશમાં ઘણી રાહત મળે છે.
ઘણી વખત તેમના પર સફેદ રંગની ફોલ્લીઓ અથવા પરુ પણ દેખાય છે.જ્યારે ટોન્સિલિટિસનો ચેપ યોગ્ય કાળજી અને એન્ટિબાયોટિકથી મટાડવામાં આવે છે, ત્યારે જ્યારે ચેપ સ્ટ્રેપ્ટોકોકસ હિમોલીટીકસ નામના બેક્ટેરિયમથી થાય છે ત્યારે જોખમ વધી જાય છે. આ ચેપ પછી હૃદય અને કિડનીમાં ફેલાય છે અને ખતરનાક રોગ તરફ દોરી જાય છે.
જ્યારે ગળું ખરાબ હોય તો શ્લેષમા ઝિલ્લીની કોશિકાઓમાં સોજો આવે છે. મીઠું આ સોજાને ઓછો કરે છે, જેનાથી રાહત મળે છે. આ સિવાય લવિંગ, તુલસી, આદું અને મરીથી બનેલી ચા પણ ફાયદાકારક નીવડે છે.
પાલકના પાનનો રસ કાઢીને તેના કોગળા કરતા ગળાની બળતરા અને દુખાવો શાંત થાય છે. કેરીના પાન સળગાવીને તેનો ધુમાડો મોઢામાં લો. તેનાથી આરામ મળશે. તમાલપત્રને પાણીમાં ઉકાળો અને તેના કોગળા કરો. તેમ કરવાથી ગાળામાં આરામ મળે છે. દૂધીનો રસ કાઢીને તેમા થોડુ મધ અને ખાંડ મિક્સ કરીને પીવાથી ગળાની પીડાથી રાહત મળે છે.
જો ગળામાં કોઈ તકલીફ હોય, જેમ કે ગળામાં દુખાવો થાય છે, તો તેનો ખૂબ જ સરળ ઉપાય એ છે કે મોંમાં ગોમૂત્ર ભરો અને થોડી વાર કોગળા કરો. તેને મોમાં હલાવીને પછી થૂંકવું, ગોમૂત્ર એ ગાળાના દુખવાને ઠીક કરે છે. જો કોઈ બોલતા બોલતા અવાજ બેસી ગયો હોય, થોડો ગૌમૂત્ર પીવો, તો અવાજ સંપૂર્ણ રીતે યોગ્ય થઈ જશે. જો કોઈના ગળામાં સોજો આવે છે અથવા તેને કાકડામાં સોજો આવે છે, તો પછી ગૌમૂત્ર પીવું, તેનાથી સોજો નબળો પડે છે.
ગોમૂત્ર સિવાય એક સારી દવા છે. હળદરનો પાઉડર. અડધી ચમચી હળદરનો પાઉડર સીધો મોઢામાં નાખી થોડી વાર મોઢું બંધ કરીને બેસો. હળદર મોઢાની લાળ સાથે મોઢાની અંદર જશે અને મોઢાની બધી બીમારી ને દૂર કરે છે. આ હળદર ખૂબ જ સારી વસ્તુ છે, તે ગળાને સંપૂર્ણપણે સારું કરે છે.
એક ચમચી મધ પીધા પછી ઉપરથી થોડુ પાણી પીવું. તેનાથી ગળાને તરત રાહત મળી જાય છે. કફની સમસ્યામાં પણ આરામ મળે છે. લીંબૂ અને મધને મિક્સ કરીને પણ પી શકાય છે.
ગળામાં ખરાશ થતા તુલસીની ચા ખૂબ રાહત આપી શકે છે. તેનાથી ગાળાની બધી સમસ્યાઓ દૂર થઈ જશે અને તેની કોઈ સાઈડ ઈફેક્ટ પણ નહી થાય. ગરમ પાણીમાં બનેલી તુલસીનુ સેવન દિવસમાં બે ત્રણ વાર કરવાથી એક દિવસમાં જ ખૂબ રાહત મળે છે.
પાંચ-છ કાળા મરી અને છ સાત તુલસીના પાંદડાને એક કપ પાણીમાં ઉકાળીને ઉકાળો બનાવો, દર 3 કલાકે આ ગરમ ઉકાળો પીવાથી 24 કલાક માં ગાળા ના દુ:ખાવાની સમસ્યામાંથી છુટકારો મળે છે. ગળાનો સોજો અથવા ગળાનો દુ:ખાવો દૂર કરવા માટે અજમાની 2 ચમચી ભરી અજમાને અડધા લિટર પાણીમાં પંદર-વીસ મિનિટ ઉકાળીને ગાળી, તેમાં થોડું મીઠું ભેળવી, આ પાણીથી સવારે અને રાત્રે સુતા પહેલા કોગળા કરવાથી તરત જ લાભ થાય છે.