બીટએ શાકભાજીનો એક પ્રકાર છે. બીટને સૂપ અને સલાડના રૂપમાં કાચા ખાઈ શકાય છે. બીટ માત્ર તેના રંગ અને દેખાવને કારણે જ લોકપ્રિય નથી પરંતુ તેને સુપરફૂડ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. બીટમાં ઘણા ઔષધીય અને સ્વાસ્થ્ય વર્ધક ગુણો છે. બીટનો રસ અને સલાડ બંને સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક છે અને સામાન્ય રીતે બીટનો ઉપયોગ રંગ, એન્ટીઑકિસડન્ટ અને સ્વાદ વધારવા માટે દરેક વાનગીમાં થાય છે.
બીટની ખેતી પ્રથમ રોમમાં કરવામાં આવી હતી. જો કે, તે સમયે તેનો ઉપયોગ ફક્ત પ્રાણીઓના ખોરાક તરીકે થતો હતો. બીટના સ્વાસ્થ્ય લાભો 6ઠ્ઠી સદી પછી શોધવામાં આવ્યા અને તે પછી તે આપણા આહારનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ બની ગયું.19મી સદીના મધ્યમાં બીટના રસનો ઉપયોગ વાઇનને રંગ આપવા માટે થતો હતો.
બીટનો આખો છોડ અને તેનો દરેક ભાગ ખાદ્ય છે. તેની લોકપ્રિયતાનું એક કારણ એ છે કે તેને ઘણી રીતે ખાઈ શકાય છે. બીટ કાચા, શેકેલા અથવા બાફેલા ખાઈ શકાય છે. તેનું અથાણું પણ બનાવવામાં આવે છે. તેનું શાક બનાવીને પણ ખાઈ શકાય છે. આ સિવાય બીટરૂટનો રસ પણ ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.
બીટમાં વિવિધ પોષક તત્વો અને એન્ટીઓક્સીડેન્ટ હોય છે જે શરીર માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. દરરોજ બીટ ખાવાથી બ્લડ પ્રેશર સંતુલિત થાય છે અને કબજિયાત અને કેન્સર સામે રક્ષણ મળે છે. બીટનું સેવન લીવરના રોગ સામે રક્ષણ આપે છે. તે મૂત્ર માર્ગ દ્વારા શરીરમાંથી ઝેરી તત્વોને બહાર કાઢીને ડિટોક્સિફિકેશન (શરીરને સાફ કરવાની) પ્રક્રિયામાં પણ મદદ કરે છે.
બીટને ઉકાળો અને તેને ક્રશ કરો, પછી તેને ચહેરા અને ગરદન પર લગાવો. 30 મિનિટ સુધી રાખો અને પછી ઠંડા પાણીથી ધોઈ લો. જો તેનો નિયમિત ઉપયોગ કરવામાં આવે તો તે ચહેરા પર રોઝી ગ્લો આપશે. બીટમાં સોડિયમ, પોટેશિયમ, ફોસ્ફરસ, આયર્નનું પ્રમાણ વધારે હોય હોય છે, આવી સ્થિતિમાં તેને ખાવાથી હિમોગ્લોબિન વધે છે. જો લોહીની ઉણપ હોય તો દરરોજ બીટનું સેવન અવશ્ય કરો.
બીટમાં નાઈટ્રેટ્સ પૂરતા છે. નાઈટ્રેટ્સ વધેલા બ્લડ પ્રેશરને ઘટાડે છે. એક રિસર્ચ અનુસાર જો દરરોજ 500 ગ્રામ બીટરૂટ ખાવામાં આવે તો હાઈ બ્લડ પ્રેશરની સમસ્યા ઓછી થશે. નાઈટ્રેટ્સ એ એક રસાયણ છે જે નાઈટ્રિક ઑક્સાઈડ બનવા અને બ્લડ પ્રેશર ઘટાડવા માટે પાચનતંત્ર સુધી પહોંચે છે.
બીટમાં પર્યાપ્ત માત્રામાં આયર્ન, સોડિયમ, પોટેશિયમ, ફોસ્ફરસ હોય છે, જેના કારણે તે શરીરને સ્વસ્થ રાખે છે. શિયાળામાં બીટનું સલાડ ખાવું જોઈએ અથવા જ્યુસ રોજ પીવું જોઈએ. બીટ રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવાનું કામ કરે છે. કારણ કે તેના રેસા પેટને સાફ કરે છે. તે ખાંડનો કુદરતી સ્ત્રોત છે. આ રસ LDL કોલેસ્ટ્રોલનું ઓક્સિડેશન ઘટાડે છે, જેના કારણે તે ધમનીઓમાં જમા થતું નથી. તેનાથી હાર્ટ એટેક અને અન્ય સમસ્યાઓનું જોખમ ઘણું ઓછું થઈ જાય છે.
બીટ ખાસ કરીને હાઈ બીપીવાળા દર્દીઓ માટે ફાયદાકારક છે. બીટ અને ગાજરનો રસ બનાવીને પીવાથી શરીરને કુદરતી શુગર મળે છે અને બીપી પણ કંટ્રોલમાં રહે છે. બીટમાં વિટામિન-બી, વિટામિન-સી, ફોસ્ફરસ, કેલ્શિયમ, પ્રોટીન અને એન્ટીઓક્સીડેન્ટ હોય છે. જે શરીરમાં રક્ત શુદ્ધિકરણ અને ઓક્સિજન વધારવાનું કામ કરે છે.
જે વ્યક્તિને કામ કરતા વધુ થાક લાગે છે તો તેનું કારણ શરીરમાં ઓક્સિજનની અપૂરતી માત્રા અને લોહીની ઉણપ છે, પરંતુ આ ઉણપને બીટનો રસ અથવા સલાડ ખાવાથી છુટકારો મેળવી શકાય છે. આયર્ન શરીરમાં લાલ રક્તકણો બનાવવામાં મદદ કરે છે અને લાલ રક્તકણો શરીરના વિવિધ ભાગોમાં ઓક્સિજન પહોંચાડવાનું કામ કરે છે. એનિમિયા એ એવી સ્થિતિ છે જ્યારે શરીરમાં આયર્નની અછતને કારણે પૂરતા પ્રમાણમાં લાલ રક્ત કોશિકાઓ બનાવવામાં આવતી નથી.