સૂંઠ એટલે સુકાયેલા આદુંનો પાઉડર. સૂંઠનો પાવડર એેક ચમત્કારિક ઔષધી જેવો છે. અને શિયાળામાં તો તેના ઘણાં જ ફાયદા હોય છે. સૂંઠ શરીરનાં પાચનતંત્રની ક્રિયાઓ સુધારે છે. તે મનુષ્યની જીવનશક્તિ અને રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારે છે. હૃદય, મસ્તિષ્ક, રક્ત, સમગ્ર પાચનતંત્રના રોગો, વાયુના રોગો, સાંધાના રોગો, મૂત્રપિંડ વગેરે ઘણી ક્રિયાઓ અને અંગો પર ઔષધરૂપે અનુકૂળ પ્રભાવ પડે છે.
સૂંઠ ની તાસીર ગરમ હોય છે એટલા માટે તેનું સેવન ગરમી ની તુલનામાં ઠંડીમાં વધુ કરવામાં આવે છે. સૂંઠ નો વપરાશ પણ આ પ્રકારના ઘરેલુ દવાઓ બનાવવામાં અથવા તો ભોજનમાં સ્વાદ માટે કરવામાં આવે છે.
સુંઠ એ દરેક ઘરની એક ઉપયોગી વસ્તુ છે. જ્યારે આદુ રાંધીને સૂકવવામાં આવે છે, ત્યારે તેનો આદુ રચાય છે. તેનો ઉપયોગ ગ્રીન્સ અને મસાલામાં થાય છે. આદુમાં આદુની બધી ગુણધર્મો છે. કેરીનો રસ પેટમાં ગેસ ન કરો, તેથી તેમાં આદુ અને ઘી નાખો. તે શુષ્ક આદુના અદ્રશ્ય ગુણધર્મોને લીધે શુદ્ધિકરણો સાથે ભળી જાય છે. સુકા તજ પાચનતંત્ર માટે શ્રેષ્ઠ છે. પાચન ઘણીવાર વૃદ્ધાવસ્થામાં ધીમો પડી જાય છે, પેટમાં ગેસ ઉત્પન્ન કરે છે, કફનો પ્રકોપ છે.
હૃદયમાં અસ્વસ્થતા છે અને હાથ-પગમાં દુખાવો છે. આવી સ્થિતિમાં સુકા આદુ અથવા દૂધમાં મિશ્રિત આદુના ઉકાળોનો ઉપયોગ ફાયદાકારક છે. એક લીટર પાણીમાં અડધી ચમચી સૂંઠનું ચૂર્ણ નાખી ઉકાળવું. ઉકળે એટલે ઉતારીને ઠંડુ પાડી ગાળી લેવું. આખા દિવસમાં ત્રણથી ચાર ગ્લાસ આ પાણી પીવું. આ પાણી પીવાથી કાયમી શરદી, ઉધરસ, સળેખમ, દમ, એલર્જી, જુનો તાવ, અપચો, ગેસ આફરો, અજીર્ણ વગેરે મટે છે. સુંઠ વાયુ અને કફનો નાશ કરે છે.
આ પાણી કોણે ન પીવુ જોઇએ અથવા તો કોણી આ પાણી માફક નથી આવતુ: આ પાણી પિત્ત પ્રકૃતિવાળાને તે માફક આવતી નથી. તેથી એસિડિટી, અલ્સર જેવા પિત્તના રોગોમાં આ પાણી ન પીવું. સૂંઠની એક ગાગડી મૂકી અડધા ભાગનું પાણી રહે ત્યાં સુધી ઉકાળી, ઉતારી ગાળી લેવું. પાણીમાં નીચેના તળીયાના ક્ષારો ન આવે તેમ બીજા વાસણમાં લઈ લેવું. આ પાણી પીવાથી કાયમી સળેખમ, નાક બંધ થવું, દમ-શ્વાસ, ફેફસામાં પાણી ભરાવું, જાડા, અપચો, કૃમિ, વાળો, ખુબજ પેશાબ કરવા જવું, ડાયાબિટીસ, બ્લડપ્રેશર, શરીર કાયમ ઠંડું રહેવું, મસ્તક પીડા જેવા અન્ય તમામ દર્દોમાં લાભ થાય છે.
સૂંઠ અને જાયફળને પીસીને તલના તેલમાં નાખી નેસાંધા ઉપર લગાવવાથી આરામ મળી શકે છે. તેમના સિવાય ઉકાળેલું પાણી ની સાથે મધ અને આદુનો પાવડર પીવાથી ગઠિયામાં લાભ થાય છે. તે પાચનક્રિયાને દુરસ્ત કરી વજન ઓછું કરવામાં મદદ કરે છે તેમના સિવાય તે રક્તમાં રહેલ શર્કરા નિયંત્રણ કરી પાચન સક્રિય કરે છે.
સૂંઠને દૂધમાં ઉકાળીને ઠંડા કરીને પીવાથી હીચકી આવવાનું બંધ થઇ જાય છે. હાડકામાં દુખાવો થવા પર પાણીમાં ઉકાળીને ઠંડુ કરીને દિવસમાં ઓછામાં ઓછું ૪ વાર પીવાથી લાભ થાય છે.
સૂંઠ નું સેવન કરવાથી માથાનો દુખાવો ના સિવાય માઈગ્રેશન ના કારણે થતું દુખાવામાંથી રાહત મળે છે. સુકાયેલી આદુ અને પાણી નો લેપ બનાવીને લગાવવાથી આરામ મળે છે તેને સૂંઘવાથી છીક આવવા પર માથાના દુખાવામાંથી રાહત મળે છે.
સૂંઠ નાંખીને પાણીને ઉકાળીને ઠંડુ થયા બાદ પીવાથી જુની શરદી ગાયબ થઇ જાય છે. શરીરમાં કોઇપણ પ્રકારનો દુખાવો થતો હોય તો સૂંઠ અને હિંગનો પાવડર ગરમ પાણીની સાથે પીવાથી લાભ થાય છે.
જો રોજ સવારે અડધી ચમચી સૂંઠને ગરમ પાણીની સાથે લેવામાં આવે તો એનાથી પાચનક્રિયા દુરુસ્ત થાય છે. જેનાથી સરળતાથી આપણા શરીરનું વજન ઓછું થવા લાગે છે. સૂંઠને જો દૂધમાં ઉકાળીને, ઠંડું કરીને પીવામાં આવે તો એનાથી એડકી આવવાનું બંધ થઇ જાય છે. સાથે જ જો પાણીમાં ઉકાળીને ઠંડું કરીને પીવામાં આવે તો પાંસળીઓમાં દુખાવો રહેતો નથી.
મિત્રો, આવીજ સ્વાસ્થ્ય અને આયુર્વેદ ઉપચાર વિશે માહિતી મેળવવા માટે નીચેનું લાઇક બટન દબાવી લાઈક કરો જેથી દરેક જીવન જરૂરી અને કામ ની માહિતી તમને દરરોજ મળી શકે છે, તમારો દિવસ સારો જાય, આભાર.